Almanya Üniversite Başvuru Rehberi III -Doğru Okulu Seçmek! Üniversite mi Teknik Üniversite mi Fachhochschule mi?

Kullanıcı bilginiz mevcutsa buradan giriş yapabilirsiniz.

Herkes Almanya’da Üniversite Okuyabilir mi?

HZB (Hochschulzugangsberechtigung): Almanya’da üniversiteye kabul edilmek için öğrencilerin HZB, yani yükseköğretime giriş yeterliliğine sahip olmaları gerekir. Türkiye’deki lise diploması doğrudan HZB’ye eşdeğer değildir. Bu yüzden Türk öğrencilerin ek adımlar atmaları gereklidir.

Genellikle aşağıdaki gerekliliklerden birine sahip olunması gerekir: YKS ile yerleştirilmiş olmak. ( Yerleştirildiğiniz bölüm Almanya’da başvurabileceğiniz bölümleri sınırlayacaktır.

Temel yaklaşım: YKS ile yerleştirildiğiniz 4 yıllık bölüm ya da benzerleri şeklindedir ancak buna okul karar verir. Bazı durumlarda yerleştirme puanın da önemi büyüktür. ) Bazı durumlarda Türkiye’de bir yıl üniversite eğitimi almış olmak. ( Kayıpsız sınıf geçmek gerekebilir ) Bazı durumlarda ise Studienkolleg hazırlık programına katılarak “Feststellungsprüfung” sınavını geçmek.

(Studienkolleg: HZB yeterliliği olmayan öğrenciler için Studienkolleg, Almanya’da bir yıllık bir hazırlık kursudur. Öğrenciler burada Almanca dil becerilerini ve akademik yetkinliklerini geliştirirler. )

Mezun olduğunuz Lisenin Önemi Büyüktür

Mezun olduğunuz lise sizin hangi tür üniversiteye gidebileceğiniz dahil bazı kısıtlamalar getirecektir. Bunların kontrolünün anabin sitesinden yapılması gerekir.

Anadolu Lisesi Diplomanız varsa Üniversite Sınavında bir 4 yıllık örgün öğretime yerleştirme sonucunuz olmalı,

Meslek Lisesi ( İmam Hatipler Dahil ) diplomanız varsa 4 yıllık bir örgün öğretimde 1 yıl ya da açıköğretimde 2 yıl okumuş olmalısınız, ya da önlisans diplomasına sahip olmalısınız.

Açık Lise Diplomanız varsa ise üniversite Sınavında bir 4 yıllık örgün öğretime yerleştirme sonucunuz olmalı ancak yine de karar başvurduğunuz üniversiteye bırakılmış. Pek çok okul açık lise mezunlarının Studienkolleg okuması gerektiği yönünde karar vermiştir.

Meslek yüksekokulu mezunu iseniz de yine Üniversite Sınavında bir 4 yıllık örgün öğretime yerleştirme sonucunuz olmalı,

Anabin Konrolleri

Anabin (Anerkennung und Bewertung ausländischer Bildungsnachweise), Almanya’da yabancı diploma ve eğitim belgelerinin tanınırlığını sorgulamak için kullanılan resmi bir veri tabanıdır. Almanya’da üniversite okumak isteyen öğrenciler veya mesleki yeterliliklerini Almanya’da kullanmak isteyen kişiler için belgelerinin Almanya’daki denkliğini gösteren önemli bir kaynaktır.

Anabin Neden Önemli?

• Lise Diplomanızın Almanya’da Üniversiteye Uygunluğunu Kontrol Eder: Türkiye’de aldığınız lise diplomasının Almanya’da doğrudan üniversiteye başvuruya uygun olup olmadığını veya önce bir hazırlık programına (Studienkolleg) gitmeniz gerekip gerekmediğini öğrenebilirsiniz.
• Üniversitenizin Tanınırlığını Sorgular: Türkiye’de okuduğunuz üniversitenin Almanya’da tanınıp tanınmadığını ve mezuniyetinizin Almanya’daki akademik ya da mesleki süreçlere uygun olup olmadığını gösterir.
• Mesleki Tanınırlık İçin Kullanılır: Almanya’da çalışmak isteyen mühendis, doktor, öğretmen gibi belirli meslek gruplarındaki kişiler için eğitim belgelerinin geçerliliğini belirlemeye yardımcı olur.

Anabin Nasıl Kullanılır?

Öncelikle anabin’in sitesinin resmi adresi https://anabin.kmk.org/. Siteye girerek lisans programları için sorgulama şöyle yapılıyor. Site Almanca dilinde olduğundan google çeviri kullanabilirsiniz. Ancak çeviri yaptığınızda bazı ekranlarda sorunlar yaşayacaksınız. Bu nedenle aşağıda Almanca orjinali ile tarif edeceğim.

1- IB Benzeri Bir Diploması Olmayan Adaylar için Lisans Başvurularında Koşullar

Anabin sitesine girdiğinizde solda açılan menüden “Schulabschlüsse mit Hochschulzugang” yani “Yükseköğretime erişim sağlayan okul bitirme yeterlilikleri” seçeneğini tıklamalısınız.

Açılan Menüde Suchen nach Schulabschlüssen sekmesinden ülke seçimi yapmalıyız. Länder açılır menüsünden ülke bilgisini seçin. Bizim örneğimizde bu “Turkei”. Daha sonra sayfayı aşağıya kaydırarak uygun diploma türünü seçmeliyiz.

Burada elinizde mevcut son uygun diplomaya tıkladığınızda size bu diploma ile Almanya başvurularınızın şartlarını gösteren bir pencere açılacaktır. Örneğin 12 yıllık bir lise diplomanız varsa tıkadığınızda aşağıdaki gibi bir pencere açılacaktır. Burada birden fazla duruma ilişkin başvuru koşulları olabilir. Pencereyi kaydırararak size uygun durumu bulun.

Her koşul için sol üst kısımda bir numaralandırma göreceksiniz. Örneğin yukarıdaki ekran görüntüsünde TUR-BV05. Bu numarayı bir yere kaydedin, bundan sonraki süreçlerde bir ihtilaf durumunda refere edeceğiniz numara bu olmalıdır.

Örnek olarak TUR-BV05, 12 yıllık bir eğitim sonrası alınacak bir Anadolu Lisesi diploması ve YKS sınavı ile 4 yıllık bir üniversiteye yerleştirme sonucu ve en az 170.000 puan sınırlaması ile YKS ile yerleşilen bölüm ya da ilişkili bölümler için Almanya’daki tüm üniversitelere başvuru hakkınız olduğunu belirtir.

YKS’de barajın kalkmasına ilişkin Almanya tarafında henüz bir değişiklik yapılmamıştır. 170 puan sınırı halen geçerlidir.

Bazı durumlarda farklı sınırlamalar olabilir. Örneğin YKS sonucu ile bir 2 yıllık okula yerleştiyseniz, 1 yıllık başarını bir eğitim sonrası, Almanya’da sadece Fachhochschule’lere başvurabileceğiniz gibi. O nedenle koşulları dikkatli kontrol ediniz.

2- IB Diploması olan Adaylar için Lisans Başvurularında Koşullar

IB Diploması olan adaylar, Ülke olarak International Baccalaureate (IB / GIB) seçmelidir. Sonraki kontroller yukarıdakilerle aynıdır. Ancak IB’nin Almanyada geçerli olabilmesi için gerekli şartlar vardır:

“Uluslararası Bakalorya Diploması/Diplôme du Baccalauréat International” (IB) altı sınav konusu, IB terminolojisine göre belirlenmiş aşağıdaki konuları içermelidir:

• A veya B seviyesinde iki dil (“Dil A ” veya “Dil B” en az biri HL olarak ),
• bir doğa bilimleri dersi (Biyoloji, Kimya, Fizik),
• Matematik (Matematik: Analiz ve Yaklaşımlar veya Matematik: Uygulamalar ve Yorumlama),
• bir sosyal bilim dersi (Tarih, Coğrafya, Ekonomi, Psikoloji, Felsefe, Sosyal Antropoloji, İşletme ve Yönetim, Küresel Politika).
  Belirtilen derslere ek olarak, altıncı zorunlu ders IB terminolojisine göre aşağıdaki derslerden biri olabilir:
• Sanat/Tasarım, Müzik, Tiyatro Sanatları; Film, Edebiyat ve Performans, başka bir modern yabancı dil, Latince, Klasik Yunanca, Genel Kimya, Uygulamalı Kimya, Çevre Sistemleri, Bilgisayar Bilimi, Tasarım Teknolojisi, Dünya Dinleri, Spor Egzersiz ve Sağlık Bilimi, Dijital Toplum.

IB Diploması Almanya tarafından tanınan okulların listesi yayınlanmıştır ve her yıl güncellenir. Liseyi aşağıda veriyorum ancak güncel listeyi aşağıdaki linkten kontrol ediniz.

https://www.kmk.org/fileadmin/Dateien/pdf/ZAB/Hochschulzugang_Beschluesse_der_KMK/IB_Diploma_17.pdf

Almanya’da IB programı tanınan okulların listesi

Yeni Yol Koleji
Nesibe AYDIN (Ankara)
Terakki Vakfı Okulları
TED Bursa Koleji
Terakki Vakfı Sisli Terakki Tepeoren
Gaziantep Kolej Vakfı Cemil Alevli Koleji
Marmara Egitim Kurumlari
ÜskÜdar Amerikan Koleji
Özel Alev Okulları
TED Ankara Koleji
Eyüboğlu Okulları
İSTEK Özel Atanur Oğuz Anadolu Lisesi
NUN Okullari
Özel Bilkent Lisesi
İTÜ Gelistirme Vakfi Özel Ekrem Elginkan Lisesi
ALKEV Okulları
Özel Acarkent Doga Anadolu Lisesi
Bodrum Özel Marmara Koleji
Tarsus Amerikan Koleji
Enka Okulları
Bilkent Laboratory and International School
Özel Istek Ozel Antalya Lara Okulu
BJK Kabataş Vakfı Özel Anadolu Lisesi
FMV Özel Ayazaga Isik Koleji
Sezin Okulları
SEV Amerikan Koleji
Maya Okulları Antalya

GIB veren okullar

DS Ankara
DS Izmir
IELEV Istanbul

3- Yüksek Lisans ve Doktora Başvurularında Koşullar

Anabin sitesine giriyoruz ( https://anabin.kmk.org/ ) ve ana ekrandan “Hochschul­abschlüsse” menüsüne tıklıyoruz. Ülkeyi Türkei seçerek devam ediyoruz.

“Abschlusstypen” açılır listesinden diploma türünü seçmelisiniz. Ben kendimden örnekle “Lisans/Bachelor” seçtim.

Türkiyede mevcut ve Almanya’da akredite tüm lisans programlarının bir listesi aşağıya gelecektir. Orada sayfa sayfa arama yapıp mezun olduğunuz bölümü bulabileceğiniz gibi “Studienrichtungen” açılır listesinden bölümünüzü seçebilirsiniz. Ben “Kontrol ve Bilgisayar Mühendisliğini” seçtim. Aşağıya ilgili konudaki tüm programlar listelenecek.

Bu örneğe bakarsanız Programın ismi, Türü ( Lisans/Master ), süresi ve Programın almanca ismi listede görülebilir. Bölümün ismine tıkladığınızda yeni bir pencere açılacak ve bölümle ilgili tüm detaylar gösterilecektir.

Açılan pencerede 3 başlık altında ( bazı bölümlerde 4 olabilir ) detaylar görüntülenecektir.

Weiterführende Informationen – daha fazla bilgi

Beschreibung – Açıklama

Bewertung – Değerlendirme

Verleihende Institutionen – Diplomanın alındığı kurum

Beschreibung, başlığı altında mezun olduğunuz okulla ilgili Almanya’da karşılık gelen konuları ve bölümle ilgili yorumları göreceksiniz. Türk üniversitelerinde genellikle yorum kısmı benzer olacaktır. Bizde 240 ECTS olan lisans eğitimleri Almanya’da 180 ECTS olarak verildiğinden farklılığı belirtmek için yorumlar yazılmıştır.

Sahip olduğunuz derecenin Alman eğitim sisteminde nasıl sınıflandırılacağına ilişkin bilgileri “Bewertung” altında göreceksiniz. Sınıflandırmalar aşağıdaki gibidir:

• bedingt vergleichbar (şartlı olarak denktir): Resmi olarak, derecenizin Türkiyedeki durumu ile Alman eğitim sistemindeki durumu arasında farklılıklar vardır. 
• Entspricht (denk): Türkiyedeki dereceniz ile Alman dereceleri arasında önemli bir fark yoktur ve “Kommentar” sütununda başvuru yapılabileceği belirtilmiştir.
• Gleichwertig (eşdeğer): Diploma resmen bir Alman derecesine eşittir.

Ancak bu bilgiler yeterli değildir. Ek olarak okulunuzdaki programın uluslararası akreditasyonunun olması gerekli olduğundan üçüncü başlığa bakmalısınız ve okulunuzun akredite olduğundan emin olmalısınız. Okulunuzu “Verleihende Institutionen” başlığı altında bulup “Status” sütununda H+ görmelisiniz. Bu mezun olduğunuz programın akredite olduğunu gösterecektir.

Mezun olduğunuz bölümün anabin’in sitesinde aradığınızda bulabiliyor ancak bölüm altında üniversitenizi göremiyor olabilirsiniz. Üniversiteniz başka bölümler için H+ olarak görünüyorsa sorun yoktur. Yani bölümünüzün listede olması ( Başka üniversiteler altında olsa bile ) ve üniversitenizin H+ olması yeterlidir.

Almanya’da Üniversite Türleri ve Temel Farklılıklar

Almanya’da üniversite okumak istiyorsanız karşınıza çıkacak seçim şartlarından biride okul tip olacak. Almanya’da hemen her dalda eğitim veren Üniversiteler, teknik eğitim ( mühendislikler, doğa bilimleri vb. ) veren “Teknik Üniversiteler” ve Fachhochschule denilen “Uygulamalı Bilimler Üniversitesi” okullar vardır. Karar vermeden önce bunların farklarını bilmelisiniz. Aşağıda karşılaştırmalı olarak anlatmaya çalışacağım.

1. Universität (Üniversite): Teorik eğitime odaklanır ve doktora yapma imkanı sunar.
2. Technische Universität (Teknik Üniversite – TU): Mühendislik ve doğa bilimlerine odaklanır.
3. Fachhochschule (Uygulamalı Bilimler Üniversitesi – FH): Daha çok pratik ve iş hayatına hazırlık odaklıdır.

Bu üniversite türleri arasındaki temel farklardan bazıları:

• Eğitim İçeriği: Üniversiteler daha teorik, FH’ler daha uygulamalıdır.
• Doktora İmkanı: Üniversitelerde mümkündür, FH’lerde genellikle zordur.
• Sınav Sistemi: Üniversitelerde daha uzun aralıklarla, FH’lerde ise sıkışık bir takvimle yapılır.
• Sınıf Büyüklüğü: Üniversitelerde büyük, FH’lerde ise daha küçüktür.
• Staj Zorunluluğu: Üniversitelerde değişken, FH’lerde ise zorunludur.

Üniversite mi, Fachhochschule mi?

Eğer akademik kariyer yapmak ve araştırmaya yönelmek istiyorsanız üniversiteler daha iyi bir seçim olabilir. Ancak, iş hayatına hızlı bir giriş yapmak ve uygulamalı eğitim almak istiyorsanız, FH sizin için daha iyi bir alternatif olabilir.

Ancak Almanya’da eğitim yolculuğunuzda en iyi seçimi yapabilmeniz için bu konuda fazla kaynak olmadığından Fachhochschule’ler hakkında daha fazla bilgi sahibi olmanızın önemli olduğunu düşünüyorum. Sizin için en uygun eğitim modelini belirleyebilmek adına, bu okulların yapısını ve sundukları avantajları detaylandırmak istiyorum.

Fachhochschule’ler

Fachhochschule olarak adlandırılan ve Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu olarak çevrilebilecek bu okullar, ön lisans diploması değil, lisans diploması verirler. Bologna Süreci ile bu okullar resmi olarak üniversitelerle eşdeğer kabul edilmiştir. Türkiye de bu sürece katıldığı için bu denkliği tanımaktadır.

Uluslararası üniversite sıralamalarında yer almamalarına rağmen, eğitim kaliteleri ve endüstri ile yakın iş birlikleri sayesinde dünya genelinde saygın bir konuma sahiptirler. Fachhochschule’lerin en büyük farkı teori ve uygulamayı birleştirmeleri ve öğrencileri doğrudan iş dünyasına hazırlamalarıdır.

Üniversitelerde genellikle 6 yarıyıl süren eğitimler, pek çok Fachhochschule’de uygulamalı dönemler nedeniyle 7 yarıyıl (210 AKTS) olarak planlanmıştır. Bu sayede, mezun olmadan önce iş dünyasına adapte olmanızı sağlayacak staj ve uygulama fırsatlarına sahip olabilirsiniz.

Fachhochschule’ler ile Üniversiteler Arasındaki Farklar

• Ders İçeriği:
  • Üniversitelerde konular daha derinlemesine işlenirken, Fachhochschule’lerde uygulama odaklı bir eğitim modeli benimsenir.
  • Fachhochschule’lerde ders sayısı daha fazla olabilir ancak teorik içerikler genellikle daha yüzeyseldir.
• Öğrenim Süresi ve Stajlar:
  • Üniversitelerde genellikle zorunlu uzun dönem stajlar bulunmazken, Fachhochschule’lerde uygulamalı dönemler eğitim programının bir parçasıdır.
• Akademik ve İş Hayatına Yönelik Farklılıklar:
  • Eğer akademik bir kariyer düşünüyorsan, üniversite eğitimi daha uygun olabilir.
  • Eğer iş hayatına hızlı bir geçiş yapmak istiyorsanız, Fachhochschule mezunu olmak size avantaj sağlayabilir.

Fachhochschule Diplomasının Değeri daha mı az?

Lisans derecenizi tamamladıktan sonra kısa sürde iş hayatına atılmak istiyorsanız, uygulamalı eğitim sayesinde daha fazla iş fırsatına sahip olabilirsiniz. Bu okullardan mezun öğrencilerin birçoğu, uygulama dönemlerinde çalıştıkları şirketlerde kariyerlerine devam ediyor ya da en azından tezlerini bu şirketlerde yapıyorlar.

Üniversitelerden mezun olan öğrenciler genellikle mülakat ve uzun iş başvuru süreçlerinden geçmek zorunda kalırken, Fachhochschule mezunları çoğu zaman mezun olmadan iş teklifi alabiliyor. Bu yüzden, eğitim sürecinde şirketlerle iş birliği yaparak ilerlemek, iş bulma sürecini oldukça kolaylaştırabilir.

Fachhochschule Mezunlarının Kazançları daha mı düşük?

Almanya’da teknik alanlarda çalışanların yıllık kazançları, şirketin büyüklüğüne ve bulunduğu şehre göre değişiklik gösterebilir. Genellikle üniversite mezunları daha büyük şirketlerde çalıştıkları için başlangıç maaşları biraz daha yüksek olabilir. Ancak Fachhochschule mezunları pratik deneyime sahip oldukları için iş bulma süreçleri daha hızlı ilerleyebilir. Bu nedenle, iş hayatında deneyiminiz arttıkça maaş farkları da ortadan kalkacaktır.

Fachhochschule Mezunlarının Denklik Süreci

Almanya’da Bologna Süreci sonrasında, üniversite ve Fachhochschule diplomaları arasında resmi bir fark kalmamıştır. Türkiye’de YÖK’ün akreditasyon listesinde Almanya’daki tüm Fachhochschule’leri görebilirsiniz. Ancak uluslararası sıralamalarda yer almamaları nedeniyle denklik sürecinde komisyon değerlendirmesi gerekecektir.

Okuduğunuz bölümün Türkiye’de bir karşılığının olması ve Türkiye’de YKS sıralamasında belirli bir başarıya sahip olmanız şartlarını sağladığınız sürece Fachhochschule diplomanızın tanınmasıyla ilgili bir sorun yaşamazsınız.

Hangi Okul Size Daha Uygun?

Hayatınızın kararını vermek üzeresiniz. Bu nedenle doğru şekilde analiz yapmak, seçimlerinizin olası sonuçlarını değerlendirmek, sonradan pişman olmamak için titiz davranmayı istemeniz son derece doğaldır. Bunun bir eleştiri olduğunu düşünmeyin. Tam aksine doğru bir davranış olduğu için şiddetle öneririm. Bu nedenle alacağınız her kararın tüm yönlerini önceden öngörebilmek için SWOT Analizi denilen ( Türkçesi GZFT Analizi ) bir yaklaşım modeli uygulamanızı öneriyorum. Bu analiz ile seçeneklerinizin Güçlü-Zayıf yönlerini ve size sunduğu Fırsatları ve Tehditleri tek bir tabloda görme fırsatı yaratacak ve karar vermeniz daha kolaylaşacaktır…

Doğru okulu seçmek kadar doğru programa karar vermekte sıkıntılı bir süreçtir. Doğru programı nasıl seçeceksiniz? Hangi programlara başvuru hakkınız var? Programlar ve kabul türleri hakkında bilmeniz gerekenler. IV. bölümde bunları ve daha fazlasını bulacaksınız.