Fachhochschule nedir?
Almanya’da Üniversiteler
Almanya’da yaklaşık 400 devlet üniversitesi olduğundan bahsetmiştim. Bunlardan bir çoğu Fachhochschule olarak adlandırılan ve Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu olarak çevrilebilecek okullardır. Çeviriye bakarak bu okulları bizdeki Yüksekokullarla karıştırmayın. Bu okullar bizdekiler gibi ön lisans diploması değil lisans diplomaları verirler. Eskiden bu okullardan mezun olanların doktora yapma hakları yoktu ancak mevcut durumda bazı şartlarda doktora dahi yapabiliyorlar. Bologna süreci denilen ve eğitimdeki uluslararası farklı kavramları standart hale getirmeyi amaçlayan çalışma ile ( Türkiye de bu sürece katılmıştır ) artık resmi olarak üniversiteler ile denk sayılıyorlar. İki okul grubunun detaylı karşılaştırması için şu yazımı okuyabilirsiniz.
Adlarında üniversite geçmediğinden uluslararası derecelendirme kuruluşlarının listelerinde görünmeseler de eğitim kaliteleri ile tüm dünyada iyi bir üne sahiptirler. Üniversitelerden temel farklılıkları teori dışında uygulamaya da önem vermeleri ve özellikle endüstri şirketleri ile anlaşmalı uygulamalı dersler ile pratik eğitim vermeleridir. Üniversitelerde genellikle 6 yarıyıl süreli ( 180 AKTS ) mühendislik eğitimleri pek çok Fachhochschule’de uygulamalı dönemlerden ötürü 7 yarıyıl ( 210 AKTS ) olarak planlanmıştır.
Üniversitelerde konular daha derinlemesine incelenirken. Uygulamalı bilimler okullarında odak daha çok işe hazırlamaktır. Fachhochschule’lerde üniversitelere oranla daha fazla sayıda ders ancak daha yüzeysel içerik işlenir. Teorik bilgiler daha yüzeysel verilir. Lise eğitiminde çok parlak olmayan öğrenciler için daha uygun olduğunu da söyleyebilirim.
Fachhochschule diploması daha mı değersiz?
Tam tersi bile olabilir. Lisans derecenizi tamamladıktan hemen sonra iş hayatına atılmak istiyorsanız, okulda gördüğünüz uygulamalı dönem çok yardımcı olabilir. Bu okullardan mezun öğrencilerin birçoğu uygulama dönem boyunca çalıştıkları şirketlerde iş hayatına devam ediyor ya da en azından tezini orada yapıyormuş. Oysa üniversitelerden alınacak bir lisans derecesi ile tamamen çıplak kalacaksınız ve iş hayatına atılmak için pek çok şirkete iş başvurusu yapıp mülakat ve benzeri süreçlerden geçmek zorunda kalırsınız. Bu nedenle, mümkünse daha sonra çalışmak istediğiniz alanda ve şirkette öğrenci iken bir pozisyon aramak ve mümkünse çalışmak en iyisidir. İş hatayatınıza o şirkette devam etmeyecek bile olsanız, bu deneyim mezun olduktan sonra iş aramanıza da yardımcı olacaktır.
Fachhochschule mezunları daha az mı kazanırlar?
İnsanların ne kadar kazandıkları konusunda bilgi bulmak en zor şeylerden biri. Genellikle herkes maaşını açıklama konusunda ketum davranıyor. O nedenle bu konuda yapılan istatistiksel çalışmalar da yetersiz. Ancak yine de yaptığım araştırmalar ve duyumlarım doğrultusunda şunu söyleyebilirim: Almanya için konuşursak, teknik personellerin yıllık kazançları çalıştıkları şirketin büyüklüne ve şehre göre 5 ila 10 bin Euro ve bazen de daha da fazla farklar gösterebiliyor. Genellikle üniversite mezunları daha büyük şirketlerde çalışma yönünde eğilim gösterdiklerinden daha fazla maaşlarla işe başlamaları olağan bir durum gibi görünse de lisans derecenizi üniversiteden almanız daha kolay iş bulacağınız anlamına gelmiyor. Şirketler teorik bilgiden çok pratik deneyime önem verme eğiliminde olduklarından Fachhochschule mezunu olmanız işinize bile yarayabilir. Tamamen deneyimsiz bir mezun için yüksek başlangıç maaşı beklemek biraz hayal ürünü olacaktır.
Temel olarak şunu söyleyebilirim lisans derecenizi ister “Üniversiteden” ister “Fachhochschule’den” alın statü ve derece olarak aynı seviyede görülürsünüz. Kazançlar ise tamamen kişinin kendi yeteneği, azmi ve çalışmasına bağlı olarak alacağı pozisyona göre yıllar içerisinde farklılaşacaktır. Almanya’da bazı “Fachhochschule’lerin” bir çok üniversiteden daha fazla prestij sahibi olduğunu hatırlatmakta fayda var. Seçim yaparken okul alternatiflerini okulun adından çok prestij ve ders programları açısından karşılaştırarak karar vermeniz daha doğru olacaktır.
Fachhochschule mezunları için denklik daha mı zor?
Yazımda bahsettiğim “Bologna Süreci” sonrasında resmi olarak “Üniversite” ya da “Fachhochschule” lisans/yüksek lisans diplomaları arasında bir fark kalmamıştır. YÖK akreditasyon listesinde Almanya’daki tüm “Fachhochschule’leri” görmeniz mümkün. Tanınırlık anlamında bir sorun yok anlayacağınız. Denklik meselesinde ise bu okullar halen uluslararası derecelendirme kurumlarının listelerinde olmadığından ötürü direkt olarak denklik verilmiyor ancak komisyon kararı ile denklik alınıyor. Okuduğunuz bölümün Türkiye’de bir karşılığının bulunması ve Türkiye’de YKS’de belirli bir sıralamaya girdiğiniz sürece denklik sorunu yaşamazsınız. Bununla ilgili daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Sorularınız olursa bana recep[at]recepdayi.com.tr mail adresinden ulaşabilirsiniz.
